2012-04-20

Andıç - bir sözcük ''hercai'' / 覚え書き - 「ヘルジャイ」という単語

Dün dışarıda oğle yemeği yerken masada renkli bir menekşe vardı ve eşim ''Bu tarzı menekşeye ''hercai'' denir… ve aynı zamanda sevgilisini sık sık değiştiren biriye de ''hercai'' denir, Teoman'ın şarkısında da vardı. (Sonra araştırdığıma göre Teoman değil, Çelik'in şarkısıydı)'' diye anlattı.
きのう、外でお昼ご飯を食べているとき、テーブルにカラフルなスミレ(三色スミレ)があって、旦那が「この種のスミレは『ヘルジャイ』って言われるんだ……、それから恋人をちょくちょく変えるようなヤツも『ヘルジャイ』って言われる。テオマンの歌にもあるよ(あとで調べてみたらテオマンじゃなくて、チェリッキの歌でした)」と説明してくれました。

O zaman ''hercai'' sözcüğünü ilk defa duydum ki buraya andıç olarak yazıyorum. Hem de acıdım hercai menekşeye… anma kötü isim varmış bu güzel çiçekte dedim kendi kendime.
そのとき初めて『ヘルジャイ』という言葉を聞いたので、ここに覚え書きとして残しています。それに可哀想に感じたのです、三色スミレが……、なんともまぁ、ひどい名前があるもんだ、この素敵な花には、と独り言ちました。

TDK sözlüğünde şöyle anlatılıyor; ''Hercai'' - 1. Hiçbir şeyde kararlı olmayan veya konudan konuya geçiveren (kimse), yeltek, gelgeç.  2. Aşkta değişken, vefasız.
トルコ言語協会の辞書では次のように説明されています。『ヘルジャイ』- 1. すべてにおいて優柔不断な、あるいは次々に話題を変える(誰か)、変わりやすい、移り気な、2. 愛において気まぐれな、不貞な。
''ekşi sözlük''te ise şöyle yazıyordu; Çok uzun yıllar önce iki kır çiçeği birbirlerine aşık olurlar. Her bahar diğer çiçekler gibi onlar da açıp güneşe merhaba derler. Fakat bir bahar başlangıcı bu çiçeklerden biri diğerine; ''biz diğer gibi bu bahar açmayalım, kışın ortasında herkesin soğuktan kaçtığı karlı günlerde açalım ki, bütün doğa bize ait olsun'' der ve ikisi de o bahar açmamaya karar verirler. Biri açmak için kışın gelmesini ve karın yağmasını beklerken, diğeri o yaz açar. O gün bugündür, karda açan ve sevgilisini bekleyen çiçeğe ''karderen'', sevgilisini yarı yolda bırakan çiçeğe de ''hercai'' denilir. İşte bu yüzden hayırsız sevgiliye ''hercai'' diye hitap edilir.
''エクシ・ソズリュック(みんなが書き込める掲示板タイプの辞書)"には、こう書いてあります。「昔々、あるふたつの野花が恋に落ちました。毎春、他の花たちと同じように彼らもまた春に咲き、太陽を仰ぎ見ました。けれど、ある春の初め、恋に落ちた花のひとつが相手に『僕たちは他の花のようにこの春は咲かないでおこう。冬の最中、みんなが寒さを逃れる雪の日に咲こうよ。そうすればすべての自然が僕たちのものになるよ』と言って、ふたつともその春は咲かないことに決めました。ひとつが冬が来て雪が降るのを待っているとき、もうひとつの花はその夏に咲きました。その日以来、雪の中に咲き、恋人を待つ花は“カルデレン/待雪草”、恋人を裏切った花を“ヘルジャイ/三色すみれ”と言われるようになりました。このため、不誠実な恋人のことを『ヘルジャイ』と言います。」

Bu arada ''hercai'', farsça kökenli bir sözcük. Farsçada ''her yerde (yetişen)'' ''bir yerde durmayan'' ''sebatsız'' anlamını taşıyormuş.
ところで、『ヘルジャイ』は、ペルシャ語源の言葉。ペルシャ語で「どこででても(育つ)」「ひとところに止まらない」「移り気な」という意味があります。

Araştırdığım kadarıyla çiçeklerin dilinde hercai menekşe ''Düşünceler'' ''Beynimi işgal ediyorsun ama ben bu durumdan şikayetçi değilim'', Japonca sitelerinde bulduğum çiçeklerin dilinde ise ''Sadakat'' ''Beni özle'' "Düşünceli'' ''İç huzuru'' gibi anlamlarında.
調べてみた限りでは、花言葉で三色スミレは「物思い」「あなたはわたしの心を征服しました。でもこのことに不服はありません」、日本語のウェブサイトで見つけた花言葉にしても「誠実」「わたしを想って」「思慮深い」「心の平和」といった意味があります。

Hercai menekşe, vefasız mı yoksa sadakatli mi, hangisi acaba???
三色スミレって、不誠実なのか、それとも誠実なのか……一体どっち???

Çelik'in ''Hercai'' şarkısı.
チェリッキの『ヘルジャイ』という曲。

2 comments:

  1. Merhaba freebird

    Çiçekler ve anlamları hakkında pek bir bilgim yok. Fakat yukarıda yazdığınız gibi vefasız olduğuna dağir halk arasında anlatılan bir hikaye var. Eğer sadaktli olduğuna dağir bir hikaye yoksa ben oyumu vefasızdan yana kullanıyorum ;)

    Ayrıca Çelik'in Hercai şarkısı da beni eski günlere götürdü. İstanbul-Ankara arasındaki otobüs yolculuklarımda walkmanimden sıkça dinlediğim şarkılardan biriydi.

    İyi günler dilerim.

    ReplyDelete
    Replies
    1. merhaba birine bakıp çıkacam,

      çiçeklerin isimleri öğrenmek zor geliyor bana ama bunu unutmam!!! :)
      bir de ''kuş konmaz''... çiçeğin ve sebzenin ismi nereden geldiğini gerçeken öğrenmek istiyorum. bazen çok ilginç geliyor bana çünkü.

      bugün 23 Nisan, çocuk bayramı !! Japonya'dayken hep TRT'nin programını izlerdim ama... bugün herhalde sokaktaki etkinliklerini izleyecem :)

      Size de iyi günler...

      Delete