2014-08-18

Fethi-ye, Türk-iye... / フェティ - イェ、トゥルク - ィイェ

    ‘‘Fethiye, acaba Fethi’nin yeri anlamında mı?’’ ‘‘Aaaa o zaman Türk-iye de Türk’un yeri anlamında, değil mi?’’ - geçen böyle muhabbet geçti eşimle konuşurken.
    Daha önce bu blogda yazmıştım; ‘’-ye / -iye’’ ekinin yer anlamı var. Mesela ‘’Süleymaniye’’, Süleyman’ın yeri anlamına geliyor. http://goo.gl/MC1XZi
 「フェティエ、もしかしてフェティの場所って意味なのかな?」「あぁ~、それじゃあトゥルキイェ(トルコのトルコ語読み)もトルコ人の場所って意味なんじゃない?」このあいだこんな会話になりました、主人と話しているときに。
 以前にもこのブログに書いたことがあります。“-ye / -iye”付加詞に場所という意味があること。たとえば、スレイマニエは、スレイマンの場所という意味になります。(以前に書いたブログ http://goo.gl/MC1XZi

    Üzerinden birkaç gün geçti ama bu konu hala aklımda ve internette araştırdım. Fethiye Belediyesi sitesinde şöyle yazıyormuş; ‘‘1914’te uçağı düşen ilk Türk Hava Şehitlerinden Fethi Bey’in anısına Fethiye olarak değiştirildi. (Daha önce Meğri ismi verilmişti.)’’ Yani Fethi-ye, Fethi’nin yeri demek.
    Tayyareci Fethi Bey hakkında bilgiler: http://goo.gl/V9pYzg
 あの会話から数日が過ぎましたが、この件はいまだ頭に引っかかったままで、インターネットで調べました。フェティエ市のウェブサイトにはこう書かれているそうです。「1914年に飛行機で墜落した空軍パイロットたちの一人であるフェティ・ベイの業績を称え、フェティエとその名を変えられた。(以前はメーリという名であった」つまり、フェティイェは、フェティの場所という意味なのです。
 タイヤレジ・フェティ・ベイについての情報はこちら:http://goo.gl/V9pYzg

    ‘’Türkiye’’ ismi de tabi ki ‘’Türk - iye’’, yani Türkün yeri anlamında fakat bu isim İtalyanlar tarafından verildiğini bugün internette araştırırken öğrendim; Türk tarih profesörü Sayın İlber Ortaylı’ya göre zamanında Venedikli-Cenovalı İtalyan tacirler memleketin (herhalde konstantinopol kastediliyor) Türkleştiğini görüp ‘’Türkiye’’ veya ‘’Türkmenya’’ demişler. Sanırım daha da araştırırsam sonu ‘’-ye/-iye’’ eki ile biten şehirleri bulabilirim… (Bilenler bana öğretsin lütfen!)
    Fotoğraf: Fethiye'de bulunan Fethi Bey Anıtı
 “トゥルキイェ”という名前も、もちろん“Türk-iye”、つまりトルコ人の場所という意味ですが、この名称がイタリア人につけられたということを、きょうインターネットで調べているときに知りました。トルコの歴史学者イルベル・オルタイル氏によると当時ベネチアやジェノバのイタリア人商人たちが故郷(おそらくコンスタンチノープルのこと)がトルコ人化しているのを目にして「トゥルキィイェ」あるいは「トゥルクメンヤ」と言ったのだとか。おそらく、さらに調べれば名前の最後が“-ye/-iye”の付加詞で終わる街を見つけられるでしょう。(ご存知の方はどうか教えてください!)
 写真:フェティエにあるフェティ・ベイの記念碑

5 comments:

  1. Kısabir düşünme ve araştırma sonunda bulduklarım:

    YER ADLARI:
    Deraliye (Der-i Âliye, İstanbul'un eski adlarından),
    İskenderiye (Mısır'daki şehir),
    Selimiye (Edirne'deki cami),
    Aziziye (Erzurum'un ilçesi),
    Osmaniye (Bir şehir),
    Burhaniye (Balıkesir'in ilçesi),
    Mecidiye (Sultan Abdülmecit zamanında basılan sikke, aynı zamanda Mecidiyeköy),
    Hamidiye (Bu isimde birçok köy var.),
    İhsaniye (Afyon'un ilçesi),
    Hatuniye (Tokat'ta cami ve medrese),
    İrfaniye (Bursa'da bir köy),
    Sultaniye (İran'da bir kent, aynı zamanda Türkiye'de birçok ilde bu isimde köyler var)

    DİĞER ADLAR
    Sultaniye (bir üzüm türü),
    Pişmaniye (Bu kelime bizim konumuza girmiyor aslında, çünkü kökeni çok farklı. Bkz. Nişanyan),
    Belediye (Beled, Arapçada şehir, devlet anlamına geliyor.),
    Sayfiye (yazlık yer, "sayf" Arapçada yaz mevsimi demek),
    Şemsiye ("Şems" Arapçada güneş demek. Şemsiye ilkin güneşten korunmak için kullanılmış),
    Maliye ("Mal" işleriyle uğraşır.),
    Bevliye,
    Methiye (övgü),
    Veresiye (enteresan bir kelime),
    İrsaliye (gönderilen malları için düzenlenen liste),
    Zaptiye (Osmanlı'da kolluk kuvveti),
    İmsakiye
    Battaniye
    Nakiye

    ReplyDelete
    Replies
    1. merhaba ilkershn,
      öncelikle bu kadar uzun uzun liste yaptığınız için çok ama çok teşekkür ederim! ben de bunu yazdıktan sonra düşünüyordum ve anca İskenderiye, Osmaniye ve Muradiye (Manisa'da bulunan bir köy veya mahalle - geçen düğüne gitmiştik eşimle beraber) aklıma geldi. zahmetiniz ile -ye/-iye eki ile biten bu kadar yer bulabildiğime çok sevindim! sağolasınız.
      bir de ''Pişmaniye''!! evet bu konu ile alakalı değil ama keşke ''pişman-iye'' - pişman yeri olsaydı çok ilginç olurdu :D çok güzel oldu ama fazlasıyla güzel olduğundan yiyip duruyor insan ve sonra kilo alıyor ve pişman oluyor gibi :)
      bu arada azcık blogunuza baktım: Hakkındaki hikayeler keyifle okudum. Tekrar teşekkürler...

      Delete
    2. ilkershn August 21, 2014
      Ben de teşekkür ederim. Blogunuzu düzenli takip ediyorum. Ama az yazıyorsunuz. Daha sık yazmalısınız. Çünkü Türkçeyi sonradan öğrenen bir insanın dikkatini çeken şeyler bizim hiç dikkatimizi çekmeyebiliyor. Enteresan şeylerle karşılaşıyorum yazılarınızda.

      merhaba ilkershn,
      öncelikle çok özür dilerim, yazdığınız yorumu telefondan bakarken yanlışlıkla silmişim ve sonra onu kurtaramadım. o yüzden bu şekilde paylaşıyorum, umarım kızmazsınız...

      bir de blogumu düzenli bir şekilde takip ettiğiniz için çok ama çok teşekkür ederim. evet dediğiniz gibi az yazıyorum. bu sene en azından 1 - 2 haftada bir yazı yazmaya çalışayım dedim kendi kendime ama olmadı... yine de yorumunuz aklımda tutarak daha sık yazmaya çalışacağım - ne kadar yazabilirim bilemiyorum ama... :)

      görüşmek üzere...

      Delete
  2. Estağfurullah, canınız sağ olsun. Görüşmek üzere...

    ReplyDelete