2012-05-22

İkilemeler ve Gitaigo, Giongo / イキレメレル(反復語)と擬態語、擬音語


Türkçe öğreneli 6 sene oldu - hala sık sık yanlış manlış yapıyorum ama neden bu kadar Türkçe ile ilgilendiğimi düşünürsem şu sebep olabilir; ''Türkçe, Japoncaya benziyor!!''
トルコ語を習いだして6年が経ちました。いまだによく間違うのですが、どうしてこんなにトルコ語に関心を持ったのかを考えると、次の理由が考えられます。『トルコ語は、日本語に似ているのだ!!』

Mesela Türkçe öğrendiğimde çok beğendiklerimden biri ikilemeler - yansımalardı. Hani ''mışıl mışıl'' ''pırıl pırıl'' '' çıtır çıtır'' gibi ikilemeler var ya, bunları çok sevmiştim.
たとえば、トルコ語を習ってとても気に入ったもののひとつがイキレメレルーヤンスマラル(繰り返し語、反復語)です。

Neden? Çünkü Japoncada da bulunuyor; Japoncada ''Gitaigo'' ''Giongo'' denir.
Gitaigo, durum anlatan ikilemeler diyebilirim; mesela ''kira kira'' ya da ''pika pika, Türkçedeki ''pırıl pırıl''a benzeyen anlama gelir.
Giongo, ise nesneden çıkan sesi yansıtan ikilemeler diyebilirim; örneğin ''goro goro'', Türkçedeki ''gümbür gümbür'' demektir.
どうしてか? だって、日本語にもあるのだもの。日本語では『擬態語』『擬音語』と言います。
擬態語は状態を表すイキレメレル(反復語)と言えます。たとえば、「キラキラ」とか「ピカピカ」は、トルコ語の「プルルプルル(光っている状態を表す言葉)」に似た意味です。
擬音語はと言うと、物が発する音を表すイキレメレル(反復語)と言えるでしょう。例えるに「ゴロゴロ」はトルコ語の「ギュンブルギュンブル(大きな物音を表す言葉で、例えば雷はギュンブルギュンブルと鳴ります)」です。


Türkçe ve Japoncadaki ikilemelerin kıyasılaması;
(トルコ語と日本語におけるイキレメレル(反復語)の比較;
mışıl mışıl(ムシュルムシュル)- suya suya(スヤスヤ)
çıtır çıtır(チトゥルチトゥル)- pari pari(パリパリ)
şakır şakır(シャクルシャクル)- zağ zağ (yağmur olarak)(ザーザー/雨として)
homur homur(ホムルホムル)- boso boso(ボソボソ), butu butu(ブツブツ)
gıcır gıcır(グジュルグジュル)- pika pika(ピカピカ)
kütür kütür(キュトゥルキュトゥル)- pari pari(パリパリ), şaki şaki(シャキシャキ)
langır langır(ラングルラングル)- gara gara(ガラガラ), goro goro(ゴロゴロ), gata gata(ガタガタ)
tıkır tıkır(トゥクルトゥクル)- toko toko(トコトコ), sura sura(すらすら)
lapa lapa(ラパラパ)- kon kon (kar yağarken)(こんこん/雪が降るとき)
hışır hışır(フシュルフシュル)- kasa kasa(カサカサ), şuru şuru(シュルシュル), sara sara(さらさら)
fısır fısır(フシュルフシュル)- paçi paçi (yanarken)(パチパチ/何かが燃えているとき), şuğ şuğ (su için)(シューシュー/水が流れる音として)
horul horul(ホルルホルル)- guğ guğ(グーグー), gağ gağ(ガーガー)
pofur pofur(ポフルポフル)- moku moku(モクモク)
kıs kıs(クスクス)- kusu kusu (gizli ve sessiz gülmek ama her zaman alaylı gülmek anlamına gelmez)(クスクス/密かに、声を立てずに笑うこと、でも常にからかって笑うという意味にはなりません)
fısıl fısıl(フシュルフシュル)- hiso hiso(ヒソヒソ)
şırıl şırıl(シュルルシュルル)- çoro çoro(チョロチョロ), sara sara(さらさら)
çatır çatır(チャトゥルチャトゥル)- bari bari veya boki boki (sert birşey kırılırken)(バリバリ、あるいはボキボキ/固いものが折れ壊れるとき), pera pera (akıcı konuşurken)(ペラペラ/流暢に話すとき)
gürül gürül(ギュルルギュルル)- goğ goğ(ゴーゴー), roğ roğ(朗々)
ıkıl ıkıl(ウクルウクル)- zei zei(ゼイゼイ)
lıkır lıkır(ルクルルクル)- goku goku(ごくごく), toku toku(とくとく)
vızır vızır(ヴズルヴズル)- gata gata(ガタガタ), byun byun(びゅんびゅん)

Türkçeden ziyade sadece ingilizce bildiğim için başka dillerde aynı ses iki kez tekrarlanarak ifade edilen kelimeler var mı yok mu bilmiyorum ama en azından ingilizcede bulamadım. Ve birşeyler ifade ederken Türkçenin bu ikilemeleri içime sığıyor. İngilizcede böyle hissetmişliğim yok maalesef, o yüzden mi o kadar sevmedim acaba? Aslında sevmedim diyemem, bir süre bayağı sevmiştim ingilizceyi ama bu ikileme konusunda Türkçe kadar güzel olanı bilmiyorum :D Yaşasın Türkçe!!!
トルコ語以外には英語しか知らないので、他の言語で同じ音を2回繰り返して表現する言葉があるのか、ないのか知りません。でも、少なくとも英語では見つかりませんでした。そして、何かを表現するとき、トルコ語のこのイキレメレル(反復語)は気持ちにぴたりときます。英語ではこんなふうに感じることはありませんでした、残念ながら。だからそれほど好きになれなかったのかなぁ? 実際は好きじゃなかったとは言えません。一時はかなり英語が好きでした。でも、この反復語について言えばトルコ語ほど素晴らしいものを知りません。トルコ語万歳!!!

9 comments:

  1. 南の方の言葉(インドネシア語とか ポリネシア語とか)には 畳語(繰り返し語)が たくさんあると聞きますが、日本人にとって トルコ語のように 近いと感じるもんなんでしょうか. 全然 知識は ないですが、なんか 南の方の畳語は 使われ方が 少し違っているような気が するんですよね・・・. <山々>みたいに 複数を表す用法も あるらしい. これはこれで 日本語に 似てはいますが・・・.

    ReplyDelete
    Replies
    1. いまちょっとググってみました。
      インドネシア語の繰り返し語「クプクプ(蝶々)」「クナンクナン(蛍)」「ルンバルンバ(イルカ)」「ジャランジャラン(散歩)」「サマサマ(どういたしまして)」「オランオラン(人々)……など。
      でも、これってほぼ名詞ですね。日本語やトルコ語に見られる擬態語、擬音語ではない。あるのかなー、インドネシアとかポリネシアでも「そよそよ」とか「ワクワク」とか「ぐんぐん」とか :D 考えだすと気になってきました。
      インドネシア人の友達がいるので聞いてみます(英語でうまく聞けるか、分かんないけど)。

      Delete
    2. 調査結果 楽しみにしてます.

      Delete
    3. インドネシア人の友達に聞いたのですが「あるんだけど、思い出せないー」という返事でした。あんまり興味を引かなかったみたいです (T_T)

      Delete
  2. Uzuuuuuun bir aradan sonra merhaba freebird hoş geldin sefa geldin :)

    Günlük konuşmalarda çokça kullandığımız ikilemelerin bu kadar çok olduğunu hatta sözlük kitabının olduğunu bilmiyordum. Hele birde Japonca da benzer bir kullanımın olduğunu öğrenince çok büyük keyif aldım :) .

    Çok teşekkür ederim.

    Eminim haberin vardır birde ben yazayım. İlhan Akın - Güneşin Efendisi (The Lord Of The Sun) kitabı yayınlanmış. kitapla ilgili bilgi aşağıdaki linkte mevcut. Yakın zamanda alıp okumayı düşünüyorum.

    http://www.kitapyurdu.com/kitap/default.asp?id=594674

    Sizden bir ricam olacak, eğer izin verirseniz bu yazınızı üyesi olduğum forumda kullanabilir miyim?

    ReplyDelete
    Replies
    1. merhaba birine bakıp çıkacam,

      yaa öyle demeeeeee, aslında daha önce yazacaktım (bu konuda değil) ama yazsam mı yazmasam mı düşüne düşüne günler geçti, bir baktım, yine 1 ay geçmiş!!! böyle düşünmekten birşey yazayım diye yazdım.
      bu ikilemeler konusu, daha önce sadece japonca olarak yazmıştım ama türkçe bilmeyenler için o kadar ilginç gelmemiştir.
      ama bu kadar tembel blog olmasına rağmen yine siz geldiniz, okudunuz.
      teşekkür ederim :)

      sizin bahsettiğiniz kitaptan haberim yoktu, şimdi baktım, çok ilgimi çekti, kitapçıya gittiğimde alacam :) şimdi ''sahilde kafka''yı okuyorum. bu kitabı çoktan okumuştum japonca olarak, ama geçen eşim arkadaşıyla yaptığı iddiada kazanmış ve istediği kitabı aldırma hakkını kazanmış :) ve bana sorduğu için ''sahilde kafka'' demiştim. daha başlangıçtayım ama bahsettiğiniz kitap da kitaplığımda olsun. istediğim zaman okuyayım :)

      en son olarak tabi ki bu yazıyı forumda kullanabilirsiniz :) mutlaka yanlış yazıdıklarım olduğu için biraz utanıyorum ama olsun (hala türkçe öğrenmekteyim ve hayat boyunca devam edecem) :D

      iyi günler dilerim, yine burada görüşmek üzere :D ♪

      Delete
    2. Merhaba freebird önceki yorumunda bahsettiğim forumda yazınızı yayınladım. Bu adreste görebilirsiniz.
      http://www.japan-fans.com/showthread.php?tid=6127&pid=66713#pid66713
      Eğer fırsatınız olursa foruma bekleriz. İzin verdiğiniz için teşekkür ederim.

      Delete
    3. merhaba birine bakıp çıkacam :)

      ya izin mizin ne demek.
      şimdi baktım sitenize, orada bayağı japonya ya da japonca ile ilgilenenler varmış :D
      eğer yazım ilgilerinize birazcık olsun bir katkıda bulunursa çok sevinirim.

      eşimde japonca kendi kendine öğrenmekte, o siteyi söyleyim :D

      Delete
    4. Forumu beğenmenize sevindim. Başta forum kurucusu ve admin Toruga ve diğer görevli arkadaşlar ellerinden geldiğince forumu geliştirmeye gayret ediyorlar. Umarım sizi de aramızda görebiliriz ;)

      Delete